Trong bối cảnh Cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0), chuyển đổi số đã trở thành xu thế phát triển tất yếu trên toàn cầu, diễn ra mạnh mẽ ở hầu hết các lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội. Để thích ứng với tình hình mới, Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã ban hành Nghị quyết số 52-NQ/TW, ngày 27/9/2019 về Một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, trong đó nhấn mạnh yêu cầu cấp bách để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi số. Và ngày 3/6/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 749/QĐ-TTg phê duyệt Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030. Trên cơ sở đó, ngày 5/8/2022, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh Nghệ An đã ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TU về chuyển đổi số tỉnh Nghệ An đến 2025, định hướng đến 2030. Đây là một trong những điều kiện thuận lợi quan trọng, là nhân tố quyết định thắng lợi nhiệm vụ chuyển đổi số trên các lĩnh vực đời sống - xã hội, đối với các ngành, đơn vị, trong đó, chuyển đổi số trên lĩnh vực xuất bản đang là một yêu cầu, đòi hỏi cấp thiết đặt ra.

        Nhận thấy chuyển đổi số không chỉ là xu hướng hiện đại mà còn là chìa khóa mở ra tương lai bền vững của ngành xuất bản, trong thời gian qua, Nhà xuất bản Nghệ An đã triển khai và thực hiện đồng bộ các văn bản cấp trên; đồng thời, tích cực tham gia vào Chương trình cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2023.

          Với việc triển khai mạnh mẽ ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác xuất bản, 100% cán bộ, viên chức Nhà xuất bản Nghệ An có máy tính sử dụng, kết nối mạng LAN, mạng internet và được nâng cấp, đầu tư thường xuyên đã trở thành công cụ thiết yếu trong việc thực hiện nhiệm vụ chuyển đổi số. Đối với Chương trình cải cách hành chính nhà nước giai đoạn 2021 - 2023, Nhà xuất bản Nghệ An đã và đang triển khai việc ứng dụng công nghệ vào việc giảm thiểu các thủ tục hành chính thông qua ứng dụng tích hợp công nghệ thông tin trong quản lý các hoạt động của đơn vị. Hệ thống thông tin, báo cáo của đơn vị được thực hiện thông qua phần mềm kết nối liên thông với phần mềm quản lý hồ sơ điện tử toàn tỉnh, trong đó gần 70% hồ sơ, văn bản và các thủ tục hành chính tại Nhà xuất bản Nghệ An đã được số hóa và tích hợp vào hệ thống của đơn vị. Hoạt động này đã giúp đơn vị tiết kiệm khá nhiều thủ tục giấy tờ truyền thống, tối ưu hóa thời gian, nguồn lực và chi phí xử lý công việc.

     Trong những năm gần đây, Nhà xuất bản Nghệ An đã triển khai mô hình “Sổ tay đảng viên điện tử” với việc cập nhật, quản lý danh sách đảng viên trong Chi bộ trên hệ thống máy tính; mặt khác,  cán bộ, đảng viên trong Chi bộ đã được cập nhật các thông tin chính thống, đầy đủ, kịp thời về các chủ trương, quan điểm chỉ đạo của Đảng, góp phần định hướng, nâng cao nhân thức chính trị, tư tưởng cho đảng viên, nêu cao ý thức cảnh giác, tinh thần trách nhiệm trong đấu tranh, phản bác các quan điểm sai trái, luận điệu xuyên tạc của các thế lực thù địch, qua đó tạo sự thống nhất về nhận thức, tư tưởng và hành động trong Chi bộ. Bên cạnh đó, bộ phận Hành chính - Tổ chức thường xuyên sử dụng dữ liệu số để đơn giản thủ tục hành chính trong đăng ký kế hoạch đề tài xuất bản, trong lưu giữ hồ sơ cán bộ, viên chức và người lao động, quản lý nhà, đất và tài sản của đơn vị, trong quản lý hồ sơ cán bộ, quản lý chứng chỉ hành nghề, giấy phép xuất bản, điều đó đã góp phần tạo nên nhiều thuận lợi cho hoạt động quản lý, điều hành và phục vụ tác giả, cộng tác viên.

      Bình quân mỗi năm, Nhà xuất bản Nghệ An ra mắt bạn đọc trên 200 đầu sách, với 50.000 trang sách, 60.000 bản sách. Đây là một con số không nhỏ đối với một đơn vị có số lượng cán bộ, viên chức khá ít (12 người) cho nên Ban lãnh đạo Nhà xuất bản Nghệ An đã xác định chuyển đổi số trong công tác biên tập là nhiệm vụ cốt lõi để nâng cao hiệu quả hoạt động, tiết kiệm nhân lực cho đơn vị. Nhằm đáp ứng nhu cầu xuất bản ngày càng hiện đại hóa, Nhà xuất bản Nghệ An thường xuyên cải tiến quy trình biên tập - xuất bản theo phương thức tích hợp; đặc biệt, việc sử dụng phần mềm chế bản, thiết kế, trang trí nội dung sách và bìa sách trên máy thông qua các công cụ ứng dụng hữu hiệu của máy tính đã mang lại giá trị tích cực và hiệu quả vượt trội cho đơn vị như giúp giảm thiểu nhiều công đoạn của việc đọc biên tập trên trang giấy truyền thống, cập nhật thông tin, tra cứu, rà soát, đối chiếu tư liệu bằng chức năng tự động hóa. Các biên tập viên chú trọng vào việc sử dụng các phần mềm biên tập trên máy, lãnh đạo đơn vị, lãnh đạo phòng, ban, các tác giả, đối tác duyệt bản thảo cuối qua các nhóm zalo, do đó, chất lượng các ấn phẩm trong những năm gần đây tại Nhà xuất bản Nghệ An được nâng lên rõ rệt, tiến độ duyệt bản thảo đảm bảo nhanh gọn, tiết kiệm chi phí và thời gian, làm rút ngắn khoảng cách địa lý - vật lý giữa tác giả, đối tác và Nhà xuất bản.

       Từ năm 2020 đến nay, cùng với các hoạt động kỷ niệm ngày sách Việt Nam, Nhà xuất bản Nghệ An tích cực tham gia triển lãm sách trực tuyến với việc cập nhật nội dung, hình ảnh của các đầu sách trên hệ thống triển lãm sách quốc gia online, triển khai ứng dụng các nền tảng công nghệ số vào hoạt động của trang web, vào các buổi giới thiệu sách để tạo nên những hình ảnh có hiệu ứng tốt với độc giả. Nhờ đó, lượng tương tác với các bài viết trên trang web và giới thiệu sách của Nhà xuất bản khá nhiều, tạo được sự lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng.

       Có thể khẳng định rằng, việc áp dụng những thành tựu công nghệ số vào nhiệm vụ xuất bản trong thời gian qua đã làm cho giao diện của Nhà xuất bản Nghệ An được nâng cấp, cải thiện. Tuy nhiên bên cạnh đó cũng còn nhiều điểm thách thức và hạn chế như như nhiệm vụ thực hiện chuyển đổi số diễn ra còn chậm, chưa đạt được các tiêu chí và kế hoạch đề ra, một số phần mềm còn hoạt động độc lập, dữ liệu phân tán, chưa chia sẻ, liên kết giữa các tổ chức với nhau; việc thay đổi từ phương thức xuất bản truyền thống là sách giấy sang xuất bản điện tử còn có nhiều trở ngại về cơ chế, chính sách và nguồn nhân lực cho nên nhiệm vụ xuất bản sách điện tử đang là một vấn đề trăn trở của đội ngũ cán bộ lãnh đạo Nhà xuất bản Nghệ An.

      Bởi vậy, để thúc đẩy chuyển đổi số thành công trong thời gian tới, Nhà xuất bản Nghệ An cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:

      Thứ nhất, Nâng cao nhận thức về chuyển đổi số, về ý nghĩa, tầm quan trọng, nội dung chuyển đổi số đối với nhiệm vụ xuất bản nhằm tạo được sự chuyển đổi mạnh mẽ trong nhận thức cho cán bộ, viên chức, lao động trong đơn vị để có sự chuẩn bị về tâm lý, điều kiện, kỹ năng cần thiết thích ứng và sẵn sàng tham gia chủ động, tích cực.

      Thứ hai, Xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin vững chắc thông qua việc tăng cường năng lực ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ, trong đó ưu tiên bố trí kinh phí, triển khai đầu tư, mua sắm, thuê dịch vụ các thành phần công nghệ thông tin cần thiết phục vụ triển khai nhiệm vụ.

      Thứ ba, Có kế hoạch phát triển, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, chuyên môn vững vàng, giỏi về công nghệ thông tin, nhất là đội ngũ lãnh đạo, quản lý, biên tập viên, cán bộ làm công tác thiết kế, chế bản và bộ phận maketing; có cơ chế, chính sách thu hút, tuyển dụng, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực nhằm đảm bảo về chất lượng, đầy đủ về số lượng, đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ chuyển đổi số ngành xuất bản nói chung, xuất bản điện tử nói riêng trong thời kỳ hội nhập kinh tế quốc tế.

    Thứ tư, Chú trọng đầu tư vào công nghệ và đón nhận công nghệ mới để có những ấn phẩm thực sự có chất lượng.

   Thứ năm, tiếp tục thực hiện tốt Chỉ thị số 42-CT/TW của Ban Bí thư Trung ương về Nâng cao chất lượng toàn diện của hoạt động xuất bản, đặc biệt là trên lĩnh vực chuyển đổi số.

     Trong thời gian qua, Nhà xuất bản Nghệ An đã khẳng định vai trò quan trọng trong việc lưu trữ, tích lũy và truyền bá, phát huy những giá trị văn hóa, góp phần nâng cao dân trí trong cộng đồng. Những thuận lợi và thách thức đến từ kỷ nguyên số trong những năm gần đây cho thấy, nếu nhận diện được nhu cầu và lợi ích của chuyển đổi số cũng nhưng mạnh dạn chuyển đổi phù hợp với xu thế thì tin chắc rằng, chuyển đổi số là cơ hội lớn, là chìa khóa mở ra một chân trời mới cho ngành xuất bản, trong đó có Nhà xuất bản Nghệ An.