Tập trung xử lý nghiêm tình trạng lợi dụng, sử dụng thông tin của người khác để đăng ký SIM thuê bao
Theo quy định, các thuê bao di động cần phải cung cấp các thông tin cá nhân chính xác (họ và tên, chứng minh nhân dân/ căn cước công dân, ngày cấp và nơi cấp...) với các nhà mạng.
Việc đảm bảo kết nối đồng bộ thông tin thuê bao di động với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ tạo thuận lợi cho người dân khi sử dụng các dịch vụ viễn thông trong trường hợp bị mất, hư hỏng SIM, đồng thời bảo vệ quyền lợi người dân khi sử dụng các dịch vụ trên cổng dịch vụ công quốc gia hoặc dịch vụ ngoài viễn thông như: dịch vụ ngân hàng, dịch vụ bảo hiểm...
Việc 100% SIM số có thông tin cá nhân sẽ giúp Chính phủ triển khai thủ tục hành chính công dựa trên số điện thoại di động. Từ đó, người dân dễ dàng, thuận tiện hơn trong thao tác dịch vụ công trực tuyến.
Ngoài ra, số điện thoại định danh cũng là cơ hội để các ngân hàng, bệnh viện... có thêm kênh lưu trữ, đồng nhất với việc sử dụng căn cước công dân.
Ở chiều ngược lại, những hành vi lừa đảo qua điện thoại như mạo danh công an, cơ quan pháp luật, nhân viên nhà mạng, nhân viên công ty bảo hiểm, bưu điện, cục viễn thông... hay những đối tượng chuyên thực hiện các tin nhắn spam, quảng cáo rác, gọi điện khủng bố, xúc phạm nhân phẩm, danh dự người khác... có thể bị cơ quan chức năng phát hiện nhanh chóng. Điều đó cũng sẽ khiến các hành vi vi phạm pháp luật "không còn đất sống", mang lại sự yên tâm cho người dân khi sử dụng điện thoại di động.
Rõ ràng, việc chuẩn hóa thông tin thuê bao di động được nhìn nhận mang lại ích lợi kép: khẳng định sự chính chủ rõ ràng với số điện thoại của mình, đồng thời hạn chế tối đa bị lừa đảo, bị quấy rối, bị xúc phạm nhân phẩm bởi các số điện thoại khác.
Triển khai theo lộ trình của Bộ Thông tin và Truyền thông, đến nay, các nhà mạng đã chuẩn hóa thông tin thuê bao, lần lượt khóa các thuê bao 1 chiều và khóa 2 chiều đối với các thuê bao không chính chủ.
Triển khai thanh tra diện rộng việc chấp hành pháp luật về quản lý thông tin thuê bao trên toàn quốc.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc xử lý triệt để vấn đề SIM đã được nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ trên thị trường, quản lý chặt chẽ thông tin thuê bao viễn thông di động; Bộ TT&TT đã ban hành kế hoạch và chỉ đạo Sở TT&TT triển khai thanh tra việc chấp hành pháp luật về quản lý thông tin thuê bao đối với các Chi nhánh của doanh nghiệp viễn thông, Điểm cung cấp dịch vụ viễn thông, các tổ chức/cá nhân đăng ký số lượng lớn SIM.
Trên toàn quốc có 82 Đoàn thanh tra với tổng số 445 cán bộ triển khai thanh tra đồng loạt trên cả nước đối với 08 doanh nghiệp viễn thông di động, Chi nhánh của 08 doanh nghiệp viễn thông, Điểm cung cấp dịch vụ viễn thông và các tổ chức, cá nhân đăng ký số lượng lớn SIM thuê bao (Bộ TT&TT triển khai 08 Đoàn, Sở TT&TT triển khai 74 Đoàn).
Nghệ An tổ chức 1 đoàn thanh tra đối với chi nhánh của 04 doanh nghiệp viễn thông. Mục tiêu của đợt thanh tra diện rộng lần này tập trung vào việc xử lý nghiêm tình trạng lợi dụng, sử dụng thông tin của người khác để đăng ký SIM thuê bao; tình trạng cố tình đăng ký nhiều SIM thuê bao để lưu thông ra thị trường nhưng không thực hiện chuyển quyền sử dụng.
Đối tượng thanh tra trọng tâm là các tổ chức, cá nhân đăng ký nhiều SIM thuê bao, các Điểm cung cấp dịch vụ viễn thông sử dụng trái phép thông tin của tổ chức/cá nhân hoặc sử dụng thông tin của mình để đăng ký, kích hoạt trước nhiều SIM để lưu thông ra thị trường, trong đó bao gồm cả các Điểm cung cấp dịch vụ viễn thông do doanh nghiệp viễn thông thiết lập; việc thực hiện trách nhiệm, nghĩa vụ quản lý thông tin thuê bao của doanh nghiệp viễn thông; phát hiện, xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm Nghị định số 49/2017/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý thông tin thuê bao.
Được sự chỉ đạo, đôn đốc, giám sát và tạo điều kiện, tập trung nguồn lực của UBND tỉnh, Đoàn Thanh tra của Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với Công an tỉnh đã thực hiện thanh tra đúng kế hoạch, tiến độ, phạm vi và nội dung thanh tra đảm bảo hiệu quả; thực hiện nghiêm tất cả các quy định, quy chế của Đoàn thanh tra cũng như các quy định khác của pháp luật về thanh tra. Trong quá trình thanh tra, Đoàn đã tiến hành đảm bảo hiệu quả, tập trung vào các nội dung trọng tâm thanh tra, đồng thời không làm ảnh hưởng đến hoạt động của các doanh nghiệp, đơn vị, cá nhân.
Đoàn Thanh tra đã tiến hành thanh tra tại 4 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông trên địa bàn tỉnh gồm: Viễn thông Nghệ An (VNPT), Chi nhánh tập đoàn Viễn thông Quân đội (Vietel), Mobifone tỉnh Nghệ An (Mobifone) và Công ty cổ phần Viễn thông Vietnamobile (Vietnamobile). 4 doanh nghiệp cung cấp dịch vụ nêu trên có 1936 điểm cung cấp dịch vụ, trong đó VNPT 296 điểm, Mobifone 434 điểm, Vietel 1.205 điểm, Vietnamobile 1 điểm.
Đoàn Thanh tra đã tiến hành thanh tra tại 33 điểm cung cấp dịch vụ (VNPT 13 điểm, Mobifone 6 điểm, Vietel 13 điểm, Vietnamobile 1 điểm). Qua thanh tra nhận thấy: Các đơn vị đã xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung quản lý thông tin thuê bao di động; Đã triển khai hoạt động giám sát nội bộ hoạt động phát triển, quản lý thông tin thuê bao theo quy định; Triển khai các ứng dụng các giải pháp kỹ thuật để nâng cao chất lượng quản lý thông tin thuê bao di động. Các doanh nghiệp đã thực hiện phát triển điểm cung cấp dịch vụ viễn thông đúng quy định; Doanh nghiệp có ý thức trách nhiệm trong việc tuân thủ các quy định pháp luật về đăng ký, quản lý thông tin thuê bao; kịp thời khắc phục cập nhật thông tin đối với các thuê bao có sai phạm đã được Đoàn thanh tra phát hiện.
Bên cạnh đó, vẫn còn có 02 đơn vị có điểm cung cấp dịch vụ có thiết bị truy cập nhưng không truy cập được vào dữ liệu tập trung; Một số thuê bao có thông tin thuê bao lưu giữ trên hệ thống không đúng quy định; 01 đơn vị còn có SIM thuê bao đã nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ di động được lưu thông trên thị trường (Vietnamobile).
Sở dĩ còn có hạn chế nêu trên là do nhân viên giao dịch còn sơ suất, chủ quan trong việc cập nhật bản ảnh của người sử dụng thuê bao lên hệ thống lưu giữ thông tin. Bên cạnh đó, người sử dụng thuê bao chưa có ý thức thực hiện, hợp tác với doanh nghiệp viễn thông khi thực hiện chuyển nhượng thuê bao di động. Một số đối tượng lợi dụng việc quản lý không chặt chẽ của doanh nghiệp đã thực hiện nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ di động để bán trên thị trường.
Đoàn đã xử phạt vi phạm hành chính đối với Công ty cổ phần Viễn thông Vietnamobile về hành vi “Bán, lưu thông trên thị trường SIM thuê bao đã được nhập sẵn thông tin thuê bao, kích hoạt sẵn dịch vụ di động cho SIM thuê bao nhưng chưa thực hiện hoặc chưa hoàn thành việc giao kết hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung” theo quy định tại điểm b, khoản 7, điều 33 Nghị định 15/2020/NĐ-CP với số tiền phạt là 30 triệu đồng. Đồng thời, Đoàn nhắc nhở và yêu cầu các doanh nghiệp viễn thông khắc phục ngay các tồn tại; tiến hành rà soát, cập nhật lại thông tin người sử dụng thuê bao di động theo quy định pháp luật, phù hợp với thực tế; thực hiện nghiêm túc việc kiểm tra, giám sát nội bộ nhằm phát hiện và kịp thời cập nhật thông tin với các thuê bao đã chuyển quyền sử dụng nhưng không thực hiện việc giao kết lại hợp đồng, điều kiện giao dịch chung; nghiêm chỉnh chấp hành các quy định pháp luật trong việc quản lý, cung cấp ra thị trước thuê bao di động trên địa bàn tỉnh Nghệ An nhằm đảm bảo trong thời gian tới thông tin thuê bao đầy đủ, chính xác, chính chủ sử dụng.
Đoàn Thanh tra cũng đề nghị người sử dụng dịch vụ viễn thông nghiêm túc chấp hành pháp luật về quản lý thông tin thuê bao; chủ động đến các Điểm cung cấp dịch vụ viễn thông để đăng ký thông tin thuê bao của chính mình, không mua SIM đã đăng ký thông tin, kích hoạt sẵn, không sử dụng SIM đăng ký bằng thông tin của tổ chức/cá nhân khác để tránh các rủi ro pháp lý khi sử dụng các SIM không chính chủ.
Qua thanh tra, Đoàn cũng nhận thấy một số vấn đề còn bất cập trong quá trình thực hiện Nghị định 49/2017/NĐ-CP ngày 24 tháng 4 năm 2017 của Chính phủ sửa đổi, bổ sung Điều 15 của Nghị định số 25/2011/NĐ-CP quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của luật viễn thông. Đoàn đã kiến nghị với Bộ Thông tin và Truyền thông cần có quy định về quản lý, sử dụng dữ liệu quản lý thông tin khách hàng của doanh nghiệp viễn thông để vừa đảm bảo quyền bảo mật kinh doanh của doanh nghiệp viễn thông nhưng cũng tạo điều kiện thuận lợi cho cơ quan quản lý Nhà nước thực hiện công tác thanh tra, kiểm tra. Đồng thời, nghiên cứu xem xét sửa đổi đối với quy định điểm cung cấp dịch vụ viễn thông nhận ủy quyền phải là pháp nhân. Thực tế cho thấy hiện tại nhu cầu của các doanh nghiệp cần phát triển tại các điểm kinh doanh nhỏ (hộ kinh doanh cá thể) nhưng đảm bảo được các điều kiện về cơ sở vật chất kỹ thuật đảm bảo việc đăng ký thông tin thuê bao để phát triển mạng lưới và chăm sóc khách hàng./.
Lan Oanh